Varis, damarlarımızda kan birikmesi sonucu oluşan bir damar genişlemesi sorunudur. Çoğunlukla bacak ve ayak bileklerinde görülen varis, normalde cilt altında görülmemesi gereken damarların görünür olmasına, büyümesine ve şişmesine neden olur. Damarda bulunan kapakçıklar sayesinde yer çekimine karşı damarlarda yukarı doğru ilerleyen kan; kapakçıkların iyi çalışmaması nedeniyle yukarı çıkamadığında birikir ve varisi oluşturur. Yaygın olarak görülen bu rahatsızlık ağrıya, hassasiyete, şişkinliğe ve kanamaya neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra görüntü olarak da kişileri rahatsız edebilmektedir.
Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülen varisin oluşmasının en büyük nedenlerinden biri günlük hayatta uzun süre ayakta durmaktadır. Bunun yanı sıra; gebelik, uzun süre hareketsiz kalma, ailede varis öyküsü olması, doğum kontrol ilacı kullanımı, hamam ve sıcak duş gibi aşırı sıcak ortamlarda sık bulunulması varis görülme riskini oldukça arttırmaktadır.
Bacaklarında varis oluşan hastalarda bazı durumlarda ciddi ağrı şikayeti görülmektedir. Özellikle akşam saatlerinde artan bu ağrılar çoğunlukla efor sonrasında ortaya çıkar ve yorgunluk hissi yaratır. Ayak bileklerinde çoğunlukla şişkinliğe neden olan varis, bu bölgede mor lekeler oluşmasına sebep olur. Bunların yanı sıra ciltte egzama oluşumuna bağlı olarak kızarıklık, kuruluk ve kaşıntı görülebilir. En küçük darbede bile cilt altında iyileşmesi uzun süren kanamalar görülebilir. Bazı kişilerde ayağı bileği üzerindeki ciltte çökme ve huzursuz bacak sendromu da görülebilmektedir.
Toplumun yüzde 10 ila 20’sinde görülen ve ileri yaşta görülme riski daha da artan varis hastalığının 4 tipi bulunmaktadır. Bu tipler; örümcek ağı, retiküler varisler, büyük toplardamar varisleri ve derindeki büyük damar varisleridir.
Örümcek ağı varisler, damarın ciltte yüzeysel yerleşim gösterdiği, 1mm ve daha az çapta olan varislerdir. Bölgeye dokunulduğunda hissedilmeyen bu varisler, yıldız veya örümcek ağına benzer bir görünüme sahiptir ve genellikle kırmızı renktedir.
Çapları 4 mm’den küçük olan ve genellikle mavi renkli varislerdir. Bu damarlar ciltte bir kabarıklığa sebep olur ve elle kolayca hissedilemez.
Büyük ve geniş kıvrımlar oluşturulan; elle ve gözle rahatlıkla fark edilebilen 3 mm’den büyük varislerdir. Bu varisler ayakta durulduğunda belirginleşirken, yatar pozisyondan bacaklar yukarı kaldırıldığında kaybolur ve yeşilimsi renktedirler.
Bacağın derin tabakalarında bulunan bu toplardamarlar, bacakta ödem ve dolaşım bozukluklarına neden olur ve dışarıdan gözle görülmez.
Varis rahatsızlığı için uygulanan tedavi yöntemleri, ‘girişimsel yöntemler’ ve ‘cerrahi yöntemler’ olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Girişimsel yöntemler; örümcek ağı ve retiküler varisler için uygulanan skleroterapi ve transdermal lazer tedavisidir. Tek başına ya da birlikte uygulanabilen bu tedavilerin kozmetik açıdan rahatsızlık hisseden hastalara uygulanan, varis görünümünü ortadan kaldıran yöntemlerdir.
Transdermal lazer; rengi kırmızı ve 1 mm’den daha ince kılcal damarların tedavisinde uygulanmaktadır.
Skleroterapi ise 1 mm’den kalın varislerin tedavisinde tercih edilmektedir. Bu iki tedavi yöntemi birbirlerini tamamlayıcı olarak kullanılabilmekte ve varis görünümünü ortadan kaldırabilmektedir. Seanslar halinde uygulanan bu yöntemler hastanın hastanede kalmasını gerektirmemekle birlikte hastanın günlük yaşamına da devam etmesini engellemez.
Skleroterapi, onlarca yıldır varis tedavisinde etkin bir şekilde kullanılmaktadır. İğneler yardımıyla damar içine sklerozan madde enjeksiyonu uygulanarak gerçekleştirilen skleroterapi, damar iç yüzeyinde hasar yaratarak damar duvarlarının yapışmasını sağlıyor. İçinden kan geçmeyen damar görünmez hale geliyor ve zamanla vücutta kayboluyor. Normalde varolmaması gereken, fonksiyonsuz bu damarların yok edilmesi vücuda herhangi bir zarar veya eksiklik vermiyor. Bir hafta aralıklarla uygulanan bu tedavi yöntemi ile damar oluşumlarının yüzde 60 ila 80’i yok edilebiliyor.
Varis probleminin giderilmesi için uygulanan cerrahi tedavi yöntemleri ‘stripping’, ‘damar içi termal ablasyon’ ve ‘damar içi köpük skleroterapisi’ olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Stripping
Stripping, varis tedavisi için uygulanan klasik bir cerrahi yöntemdir. Stripping operasyonunda kasık ve ayak bileğindeki kesilerden yüzeyel toplardamar boylu boyunca sıyrılarak çıkarılır. Diz altı bölgede oluşan genişlemiş yan dallar ise 2-3 mm’lik kesiler yardımıyla temizleniyor. Genel anestezi altında uygulanan stripping operasyonu sonrasında hasta bir gece hastanede kalıyor, aynı gün yürüyebiliyor.
Damar İçi Termal Ablasyon (Lazer veya Radyofrekans)
Damar içi termal ablasyon tekniği, yüzeyel toplardamar içine yerleştirilen ve yüksek ısı veren bir kateter aracılığıyla damarın içerden yakılarak kapatılmasıdır. Eğer diz altında genişlemiş yan dallar varsa yine stripping’de olduğu gibi 2 ila 3 mm’lik ayrı ayrı kesiler yardımıyla temizleniyor. Lokal ya da genel anestezi ile uygulanan tedavinin ardından hasta aynı gün taburcu olabiliyor.
Damar İçi Köpük Skleroterapisi
Damar içi köpük skleroterapisi, skleroterapi tedavisiyle oldukça benzer bir varis tedavi yöntemidir. Tedavi, yüzeyel toplardamar içine enjeksiyon yapılarak uygulanıyor ve genellikle kasıkta açılan bir kesiden yüzeyel toplardamar, derin damarla birleştiği yerde bağlanıyor.
